Endeks, belirli bir periyot için başarı gösterimi, özeti olarak tanımlanabilir. Kullanıcı için güven sağlamaya, bazı verilere göre sınıflandırma yaparak piyasayı statülere ayırmayı amaçlar, endeksler hisse alımına olanak verir, bazı endeks özelliğini kullanan piyasalarda hisse sayısı bellidir ve bu hisseler üzerinde alışverişler gerçekleşir. Ülkemizde var olan BIST 100 endeksi, BIST 50 endeksi örnek olarak verilebilir.
BIST 100 Endeksi
Borsa İstanbul’da işlem gören işlem hacmi ve piyasa değeri en yüksek 100 hisse senedinin bulunduğu piyasadır. Aynı zamanda içerisinde BIST 50 ve BIST 30 üzerinde var olan hisse senetlerini de barındırır.
Aşağıda bu piyasaya ait hisse senetleri paylaşılmıştır;
BIST 50 Endeksi
Bu endekste ise borsa İstanbul üzerinde işlem gören 50 hisse senedi bulunmaktadır, bu hisse senetleri yukarıda verilen BIST 100 endeksine ait hisse senetlerinin içinde barınmaktadır.
BIST 30 Endeksi
Bu endekste ise borsa İstanbul üzerinde işlem gören 30 hisse senedi bulunmaktadır, bu hisse senetleri yukarıda verilen BIST 100 endeksine ait hisse senetlerinin içinde barınmaktadır.
Endeks Nasıl Hesaplanır?
Endeks hesaplamak için piyasa ile ilgili birkaç veriye ihtiyacımız mevcut, bu veriler fiyat, maliyet, satış, üretim verileridir. Endeks ise bu verilerin değişimleriyle ilgili bir hesaplama türüdür, endeks hesabı ile hissenin periyot içerisindeki getirisi hesaplanmaya çalışılır.
Formül olarak:
İle hesaplanır.
Formül içerisindeki, değişkenleri inceleyecek olursak;
: T periyodundaki endeks değerini ifade eder,
n: Endekse dahil olan pay(kurum) sayısı,
Fit: ‘i’ payının t anındaki fiyatı
Nit: ‘i’ payının t anındaki toplam sayısı
Hit: ‘i’ payının t anındaki aktif dolaşımda pay oranı
Kit: ‘i’ payının t anındaki kat sayısı
Dt: ‘t’ anında endekse ait döviz kuru
Bt: ‘t’ anındaki bölen değeri
Olarak ifade edilir. Trendin endeks değeri hesaplamak için, fiyatının, toplam sayısının, aktif sayısının çarpımlarının bölen değere bölünmesi ile elde edilir.